Цагаачдын " диваажин " Монгол болох бий вий.

                     Цагаачдын “диваажин “ Монгол болох бий вий .

2011 онд монголын эдийн засгийн өсөлт 17.3% -д хүрсэн бөгөөд энэ жил 14% -д хүрч ялимгүй буураад , цаашдаа 12% -аас буурахгүйгээр 20 гаруй жил үргэлжилнэ гэж гадаад , дотоодын судлаачид таамаглан , энэ тооцоо нь дээрээ үндэслэн цаашдынхаа бизнес төлөвлөгөөнүүдээ боловсруулж байна. Энэ оны сүүлчээр нэг хүнд ноогдох ДНБ хэмжээ бараг 5 мянган ам.доллар хүрнэ гэсэн ба энэхүү үзүүлэлт нь  жил өнгөрөх тусам нэмэгдэж , ерөөсөө хэдхэн жилийн дараа нэг хүнд  ноогдох ДНБ – ний хэмжээгээрээ дэлхийн дундаж хэмжээнд хүрч магадгүй , түүнээс ч илүү болж , одоогоор дэлхийн хамгийн баян улс гэгдээд байгаа Катарын ( нэг хүнд ноогдох ДНБ нь 88 мянган ам.доллар ) хэмжээтэй өрсөлдөх ч юм бил үү.  Энэхүү эдийн засгийн өсөлт нь гагцхүү биднээс болон дэлхийн эдийн засгийн нөхцөл байдлаас хамаарна. Уул нь бидэнд өсөн хөгжих “ цонх “ –ны үе нээгдээд байгаа бөгөөд энэ “алтан” боломжийг ашиглан үсрэнгүйгээр улс орноо хөгжүүлэх боломж байгаа билээ . Улс төрийн нөхцөл байдал хэрүүл , уруултай ч гэсэн урагшилж л байна . Ямар ч байсан нэг хүн , нэг намын дарангуйлал бидэнд алга. Энэ нь бидний мөнхийн хөршүүдээс ялгарах давуу тал.  Орос орон цаашдаа бараг 12 жил нэг хүний дарангуйлал дор явж ,  түүнээс цааш В. Путин магадгүй, анх түүнийг Б. Ельцин гаргаж ирсэн шиг өөрийнхөө залгамжлагчийг мөн адил бэлдэн гаргаж ирэх байлгүй.  Хятадыг дурьдаад ч хэрэггүй , мөнөөх л коммунист нам нь үе үеийхээ удирдагчдыг бэлдэн , улс орноо удирдаад л явна . “ Стан “ –ууд ч ялгаагүй нэг хүний дарангуйлалаар цаашид  явах дүр зураг харагдаад байна.  Мэдээж эдгээр улс орнуудад байгаа сөрөг хүчинүүд тэмцэх байх л даа . Гэвч сая Оросд болсон ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үр дүн тэдний тэмцлийг мохоосон болов уу.  Үзэл бодол , эдийн засгийн гадуурхлаас болж эдгээр улс орноос дүрвэх хүний тоо жилээс жилд нэмэгдэх болно. Саяхан Хятадын саятнуудын дунд явуулсан судалгаагаар Хятадын баячуудын 40% нь гадаадад амьдрах сонирхолтой гэж хариулсан байсан .  Энэ мэтчилэн манай хөршүүд маань нэлээд гадагшилах нь. Зүүн Хойд Азийн бүс нутагт буюу Төв Азидаа цор ганцаар ардчилсан замаар хөгжиж байгаа Монгол улс тэдний хувьд хамгийн ойр, дөт зорих  орон нь байх болов уу.  Мөн дээр дурдсанаар Монголын эдийн засгийн  “ чоно “ гэгдээд байгаа   өсөлт нь яах аргагүй тэднийг татах болно. Тун удахгүй 2015 оноос  манай улс ажиллах хүчний хомсдолд орно гэж мэрэгжлийн байгууллагууд нь сануулаад байдаг.  Тэгээд яах ёстой юм бэ? .   Онц шаардлагатай гадны ажилчдыг оруулж ирэхдээ нэг улсаас хамаарах хамаарлыг багасгаж , ижил тэнцүү квотыг гадны улс , орны  ажилчдад олгох хэрэгтэй.  Хятадаас гадна Хойд Солонгос , “ Стан” –ын ажилчдыг тодорхой тоотойгоор ажиллуулах гэх мэт. Харин “ оюунлаг ” хэсгийг нь тусгай шалгуураар  шалгаж , улс орондоо нэн хэрэгцээтэй ажил , мэрэгжилтэй  сэхээтэнүүдийг зохих тоотойгоор оруулах хэрэгтэй . Хэрвээ бид хамаа замбараагүй , ямар ч шалгуургүйгээр  гадныханд “ хаалга” –аа нээвэл тун удалгүй л бид Баруун Европ , Хойд Америк шиг цагаачдын “ бум” –д дарагдах болно. Тиймээс төр , засаг хил , гаалийн бодлогоо  илүү чангатгаж ,  цагаачдын асуудалдаа анхнаасаа л барьж байсан чанга бодлогоо үргэлжлүүлэн явуулбал зохилтой.

          СЭЗДС-ийн Бизнесын Удирдлагын магистрант Ч . Раднаа